تقویت هوش هیجانی

هنگامی که حرف از شادی و موفقیت در زندگی به میان می آید، هوش هیجانی (عاطفی، اجتماعی) (emotional intelligence) دقیقا به اندازه توانایی های ذهنی (intellectual ability) اهمیت پیدا می کند. با همراه باشید تا چگونگی تقویت هوش هیجانی و یا به اختصار EQ یا EI خود را یاد بگیرید.

هوش هیجانی یا EQ چیست

هوش هیجانی به توانایی درک، به کارگیری و مدیریت احساسات و عواطف شخصی به روش هایی مثبت جهت کاهش استرس، ارتباط موثر، همدردی با دیگران، غلبه بر چالش ها و خنثی کردن مشکلات و نقایص اطلاق می شود.

هوش هیجانی به شما کمک می کند روابط مستحکم تری برقرار کنید، در مدرسه و محل کار موفق شوید و به اهداف شخصی و شغلی خود دست یابید. همچنین می تواند به شما جهت ارتباط با عواطف درونیتان، تبدیل قصد به عمل و به شکل گیری تصمیماتی در رابطه با مسائلی که برای شما بیشترین اهمیت را دارند، کمک کند.

هوش هیجانی چیست

هوش هیجانی به طور معمول با چهار شاخصه معنا می شود:

1. خودمدیریتی: شما می توانید عواطف و رفتار ناخودآگاه خود را کنترل کنید، احساساتتان را به شیوه ای سالم مدیریت کنید، ابتکار عمل به خرج دهید، متعهد باشید، و با شرایط متغیر سازگاری پیدا کنید.
2. خودآگاهی: شما احساسات خود و طریقه ای که بر افکار و رفتارتان تاثیر می گذارند را می شناسید. شما نقاط ضعف و نقات قوت خود را می شناسید و عزت نفس دارید.
3. آگاهی اجتماعی: شما حس همدردی دارید. شما می تواند عواطف، نیاز ها و نگرانی های دیگر افراد را درک کنید، از لحاظ اجتماعی احساس راحتی کنید و قدرت تحرک در گروه ها و یا سازمان های اجتماعی را درک کنید.
4. مدیریت روابط: شما می دانید چطور یک رابطه خوب را گسترش داده و حفظ کنید، به طور شفاف و واضح ارتباط برقرار کنید، از دیگران الهام بگیرید و بر آن ها تاثیر بگذارید، به خوبی در یک تیم همکاری کنید و درگیری ها را مدیریت کنید.

دلیل اهمیت هوش هیجانی

همانطور که همه ما می دانیم، این آدم های بسیار باهوش نیستند که در زندگی موفق تر هستند. احتمالا شما هم افرادی را بشناسید که از لحاظ علمی و دانشگاهی نخبه هستند اما از لحاظ اجتماعی بی عرضه، در محل کار و در روابط شخصی نا موفق هستند. توانایی ذهنی و یا ضریب هوشی (IQ) شما به تنهایی برای دست یابی به موفقیت کافی نیست.

ضریب هوشی می تواند به شما کمک کند که وارد دانشگاه شوید، اما این هوش هیجانی شما است که می تواند به شما جهت کاهش استرس و مدیریت عواطف در مقابله با امتحانات نهایی کمک کند. IQ و EQ پشت سرم هم می آیند و هنگامی که هر یک به رشد و تقویت دیگری کمک کند بیشترین تاثیر را می گذارند.

اثرات هوش هیجانی

• بر روی عملکرد شما در مدرسه و محل کار تاثیر می گذارد.
• بر روی سلامت فیزیکی شما تاثیر می گذارد.
• بر روی سلامت روحی و روانی شما تاثیر می گذارد.
• به برقراری روبط سازنده تر و مستحکم تر کمک می کند.
• تاثیر مثبتی بر هوش اجتماعیتان می گذارد.

اثرات هوش هیجانی

تقویت هوش هیجانی

مهارت هایی که سبب تقویت هوش هیجانی می شوند را در هر زمانی می توان فرا گرفت. هرچند، مهم است که به یاد بسپارید بین یاد گرفتن مهارت های مربوط به EQ و اعمال کردن آن ها در زندگیتان تفاوت هایی وجود دارد. فقط به این دلیل که شما می دانید باید کاری را انجام دهید، به این معنا نیست که حتما آن کار را انجام می دهید، به خصوص هنگامی که استرس بر شما غلبه می کند، چیزی که می تواند تصمیمات و مقاصد شما را باطل و کنسل کند.

به جهت تغییر دائمی رفتار به روشی که در مواقع فشار مقاوم باقی بماند، شما باید یاد بگیرید چطور در لحظه بر استرستان و در روابطتان، به جهت حفظ آگاهی احساسی غلبه کنید.

مهارت کلیدی تقویت هوش هیجانی و افزایش توانایی در مدیریت احساسات و ارتباط با دیگران موارد زیر هستند:

• خود مدیریتی
• خود آگاهی
• آگاهی اجتماعی
• مدیریت روابط

مهارت کلیدی اول: خود مدیریتی

اگر قصد داریم که EQ خود را تقویت کنید، ابتدا باید بتوانید تصمیمات سازنده ای جهت در رابطه با رفتارتان بگیرید. هنگامی که تحت شرایط استرس زای شدیدی قرار می گیرید، شما می توانید توانایی کنترل عواطفتان و همچنین توانایی عمل کردن با فکر و به طور مناسب را از دست دهید.

عواطف بخش هایی مهم از اطلاعاتی هستند که به شما از خودتان و از دیگران می گویند، اما در مواجه با استرس، مارا از فضای امنمان خارج می سازند، پس ما تاثیر پذیرفته و کنترلمان را از دست می دهیم. با توانایی کنترل استرس و همچنین از لحاظ احساسی آماده و حاضر بودن، شما قادر خواهید بود که اطلاعات بد و ناراحت کننده را دریافت کنید بدون اینمکه به آن ها لاجازه دهید افکار و کنرلتان را سلب کنند. قادر خواهید بود تصمیماتی بگیرید که به شما اجازه می دهد افکار و رفتار ناخودآگاهتان را کنترل کنید، احساساتتان را مدیریت کنید و مواردی که پیش تر ذکر شد.

مهارت خود مدیریتی

مهارت کلیدی دوم: خودآگاهی

کنترل استرس اولین قدم برای برای ایجاد و تقویت هوش اجتماعی است. علم پیوستگی نشان میدهد که تجارب احساسی حال حاضرتان احتمالا بازخوردی تجارب اخیر زندگیتان است. توانایی شما در کنترل عواطف بنیادی مانند خشم، ناراحتی، لذت بردن و ترس اغلب به کیفیت و ثبات تجربیات احساسی اخیر زندگیتان بستگی دارد.

ارتباط برقرار کردن با احساساتتان-داشتن ارتباط لحظه به لحظه با عواطف همراه با تجربه تغییر آن ها- کلید فهمیدن این است که احساسات چگونه بر افکار و رفتار تاثیر می گذارند.

جهت تقویت هوش هیجانی باید بتوانید با احساسات بنیادی خود ارتباطتان را حفظ کنید، آن ها را بپذیرید و با آن ها راحت باشید.

مهارت کلیدی سوم: آگاهی اجتماعی

آگاهی اجتماعی شما را قادر می سازد که نشانه های غیر کلامی که دیگران دائما در ارتباط با شما استفاده می کنند را بشناسید و تفسیر کنید. این نشانه ها به شما حس واقعی دیگران را می فهماند، چگونه حالت احساسیشان لحظه به لحظه تغییر می کند، و چه چیزی در حقیقت برایشان حائز اهمیت است.

هنگامی گروهی از مردم از نشانه های غیرکلامی مشابهی استفاده می کنند، شما قادر خواهید بود این تحرکات و پویایی را خوانده و بشناسید و تجارب احساسی را به اشتراک بگذارید.

مهارت آگاهی اجتماعی

مهارت کلیدی چهارم: مدیریت روابط

همکاری خوب با دیگران پروسه ای است که که با آگاهی احساسی و توانایی شما در شناختن و درک کردن آن چیزی که دیگر مردم در حال تجربه اش هستند آغاز می شود. هنگامی که آگاهی احساسی در حال ایفای نقش است، شما می توانید به طور موثر مهارت های احساسی/اجتماعی که می توانند سبب موثر تر، مفیدتر و سازنده تر کردن روبط می شوند را توسعه دهید.

• در استفاده کردن بهینه و فهمیدن ارتباطات غیر کلامی آگاهی پیدا کنید.
• از حس شوخ طبعی تان جهت کاهش و تسکین استرس استفاده کنید.
• به مشکلات به عنوان فرصتی جهت رشد کردن و نزدیک تر شدن به دیگران نگاه کنید.

سخن آخر

جهت اطلاع یافتن از کارگاه های گوناگون و جذاب و همچنین مقالات روانشناسی، به سایت بهترین روانشناس تهران مراجعه کنید.